Schimmels bewijzen hun waarde, maar meer onderzoek is nodig

Afgelopen tijd deed het Innovatielab van Hogeschool InHolland in opdracht van Provincie Noord-Holland en Circulair Westfriesland onderzoek naar biobased toepassingen van mycelium. De resultaten moeten officieel nog gepresenteerd worden, maar Rogier Nijssen, lector slimme materialen voor de energietransitie, licht voor deze nieuwsbrief alvast de belangrijkste conclusies toe. “Ik ben erg enthousiast geworden over de circulariteit van mycelium.”

Onder mycelium worden de ondergrondse schimmelnetwerken verstaan, waaruit uiteindelijk paddenstoelen groeien. Al langer is bekend dat deze schimmeldraden een bruikbaar materiaal kunnen zijn. Je kunt het in geconditioneerde omstandigheden laten groeien door aan de sporen van paddenstoelen natuurlijk voeding toe te voegen.

Voor de draad ermee: wat is het belangrijkste dat jullie geleerd hebben?

“We hebben gekeken naar de eigenschappen van mycelium als je er isolatiepanelen van maakt. Uit metingen blijkt dat de isolatiewaarde twee keer zo laag is dan bij de kunststof varianten. Ook is de biobased plaat zwaarder, zeker als hout het groeimiddel of substraat is. Je kunt hiervoor beter lichtere stengelachtige plantensoorten zoals riet, vlas en gras gebruiken.”

“Een van de studenten heeft een prototype ontwikkeld van een machine waarmee je substraat kunt steriliseren. Dat is nodig om de juiste kwaliteit mycelium te krijgen”

Dat klinkt niet zo positief?

“Het is maar hoe je het bekijkt. Nee, het is op het eerste gezicht geen concurrerend alternatief voor de olieproducten. Maar stel dat je ook de milieuschade die deze producten veroorzaken in de prijs verwerkt. PIR of PUR kun je niet in de tuin weggooien, mycelium wel. Ik ben erg enthousiast geworden over het circulaire karakter van mycelium. Het heeft veel potentie, maar we moeten dingen nog uitzoeken en verder ontwikkelen.”

Zoals…

“Tot nu toe kunnen we er nog weinig constructiefs mee. Ik weet dat er een experiment is om liggers van samengeperste houtvezels (OSB) te vervangen door mycelium liggers. Wat daarbij zou helpen is als we de draadstructuren van mycelium in dezelfde richting kunnen laten groeien, zodat de sterkte en stijfheid ervan verbeterd wordt. Het lijkt erop dat bepaalde voeding of elektrostimulatie dat effect kan veroorzaken. In Amsterdam wordt dit onderzocht. Daar willen wij graag bij aansluiten.”

Wat gaan jullie zelf verder nog oppakken?

“Een van de studenten heeft een prototype ontwikkeld van een machine waarmee je substraat kunt steriliseren (zie afbeelding). Dat is nodig om de juiste kwaliteit mycelium te krijgen. Nu is het zaak om die machine uit te bouwen met modules waarmee automatisch de myceliumsporen aan het substraat worden toegevoegd en het materiaal kan groeien. Idealiter doe je dat laatste met de warmte die vrijkomt bij het sterilisatieproces. Dan ben je echt duurzaam bezig.”

Hoe kijk je tot nu toe naar het myceliumproject?

“Wat ik leuk vind is dat de studenten die ermee bezig zijn super enthousiast zijn. Zij hebben echt een duurzaam hart. Daarnaast brengt het verschillende disciplines bij elkaar. Dat is lang niet altijd zo bij dit soort onderzoeksprojecten. We krijgen bijvoorbeeld een stagiair met een financiële achtergrond die onderzoek gaat doen naar de combinatie van de mechanisering van mycelium en ‘true pricing’. Tot wat voor financieel plaatje leidt dat? En is dat reden om mycelium serieuzer te nemen als biobased materiaal? Daar ben ik benieuwd naar.”