Naam maken met circulaire oeverbescherming in Noord-Holland

Als je bij Beens Speciale Projecten in Lelystad door het raam naar buiten kijkt, zie je op het bedrijfsterrein een grote stapel verweerde betonnen damplanken liggen. Klaar om tot puin vermalen te worden? Welnee, zegt directeur Ewald Scholten resoluut. “Alles wat hier ligt, proberen we hoogwaardig te hergebruiken.” Het bedrijf is sinds 2020 ook actief in Noord-Holland.

Beens Groep heeft haar sporen verdiend in de grond-, weg- en waterbouw, van oudsher vooral in het aanleggen van oeverbescherming. De damwanden – van beton, hout of staal – die het familiebedrijf in de Nederlandse wateren geslagen heeft beslaan inmiddels vele kilometers. Een paar jaar geleden begonnen de waterbouwers van Beens na te denken over de noodzaak om hiervoor primaire materialen te gebruiken. Kon dat niet anders?

Restlevensduur van 250 jaar

Het leidde tweeëneenhalf jaar geleden tot de oprichting van Beens Speciale Projecten (BSP), dat exclusief werk mocht gaan maken van circulaire waterbouwprojecten. Zo zijn de gebruikte damplanken van het soort dat buiten ligt, toegepast in de Oude Vaart in bij Hasselt. Zij kwamen in plaats van de oude houten beschoeiing die aan het rotten was geslagen. Ewald: “Ze zijn zelf vervangen, toen een kanaal in Brabant verdiept moest worden. Gepolijst als de planken waren door de werking van het water, hadden ze nog een restlevensduur van 250 jaar, zo bleek uit onderzoek. Doodzonde om ze dan naar de betoncentrale te sturen.”

In Middenmeer is BSP betrokken bij een experiment om een houten damwand niet te vervangen, maar te verrijken met een rietkraag als extra, ecologisch verantwoorde oeverbescherming

Op het terrein liggen nog veel meer materialen te wachten op hergebruik. Van kunststof brugdelen tot houten dukdalven en meerpalen. “Kijk”, wijst Ewald naar een stapel houten planken die geoogst zijn uit een brug. “Als we een stuk van de bovenkant ervan af zagen en alle bouten verwijderen, zijn ze prima geschikt als nieuw brugdek.”

Tal van experimenten

BSP is onderdeel van de GWW-keten van Circulair Westfriesland en ook actief in Noord-Holland, vertelt bedrijfsleider Harry Post. Het heeft in 2020 een raamovereenkomst getekend met de provincie om de mogelijkheden te verkennen van duurzame oeverbescherming. Deze overeenkomst heeft een looptijd van zes jaar met een mogelijke uitbreiding van twee keer een jaar.

Het heeft geleid tot tal van ‘proeftuinen’, waarbij onder meer gebruikte stalen damwanden ingezet zijn als oeverbescherming. En waarbij van gerecycled hout deksloven (afdekking van een damwandconstructie) zijn gemaakt, waarop weer planten kunnen groeien, zoals het zeldzame Echt lepelblad. Met andere Noord-Hollandse bedrijven, overheden en kennisinstellingen is BSP continu bezig om kennis en ervaringen uit te wisselen om tot de best denkbare circulaire oplossingen te komen.

Bestuurlijke lef

Harry: “In Middenmeer zijn we betrokken bij een experiment om een houten damwand niet te vervangen, maar te verrijken met een rietkraag als extra, ecologisch verantwoorde oeverbescherming. Ook goed voor de natuur en het dierenleven.” Met haar projecten heeft BSP al een landelijke dekking, maar zij zou die graag verder willen verdichten. Dat vraagt om veel dingen, maar vooral om bestuurlijke lef. “De vraag is: zijn bestuurders bereid om bestaande normeringen los te laten ten gunste van circulaire alternatieven die net zo goed én goedkoper zijn? Gelukkig geeft provincie Noord-Holland het goede voorbeeld.”