Een grote hoeveelheid windturbines op zee nadert einde levensduur. De meeste onderdelen van de turbines kunnen worden hergebruikt, maar bij de composiet rotorbladen is dat lastig. Hoe gaan we om met die enorme berg afgedankt materiaal en hoe voorkomen we dit eindigt als waardeloos afval in de toekomst? De track Circulaire Windturbines zoekt hierop naar antwoorden.
De CIRCO tracks zijn circulaire workshopprogramma’s. De track Circulaire Windturbines is een samenwerking van CIRCO, Rabobank, Impact Hub en Noorderwind. Mariëlle de Munnik van Rabobank in de regio West-Friesland: ‘Als partner van Circulair Westfriesland werken we in verschillende sectoren samen aan circulaire ketens. Zo ook rond de windturbines. We gebruiken steeds meer windenergie in Nederland en dat is natuurlijk heel mooi. Maar de oudere windturbines, en dat zijn er nogal wat, naderen hun end-of-life. En waar de meeste onderdelen van een windturbine wel hergebruikt kunnen worden, is dat voor de composiet rotorbladen lastig. Dit levert Europa jaarlijks 60.000 ton afval op in 2025 en dat groeit naar 800.000 tons in 2050. Dat zou anders moeten kunnen. Kunnen we nieuwe windturbines niet circulair ontwerpen? En het materiaal van de bladen hergebruiken? Samen met onze partners is Rabobank daarom de CIRCO Track Windturbines gestart. In drie workshopsessies buigen bedrijven en organisaties uit de hele keten zich over dit vraagstuk.’
Partijen uit de hele keten
In de tussentijd staan de ontwikkelingen niet stil. ‘Op dit moment buigt TNO zich over het vraagstuk en is bijvoorbeeld bezig met een thermolysetechniek. Hierbij is het mogelijk het glas- en koolstofvezelmateriaal van het composiet te scheiden van de hars voor toepassing in commerciele recyclebare producten. En zo volgen er meer innovaties. En dat is belangrijk, want windenergie is op zich al een heel mooie ontwikkeling, maar we moeten blijven innoveren om de bestaande toepassingen nóg beter te maken. Dan is straks niet alleen windenergie duurzaam, maar ook de de windturbines zelf. En natuurlijk komt ook nu niet alles op de afvalberg, want een klein deel van de windturbinebladen wordt gebruikt om bijvoorbeeld bankjes, bruggen, fietshokken of geluidschermen te maken.’
‘De manier van energie opwekken met wind kan duurzamer. Enerzijds moeten we kijken hoe we omgaan met het afval dat eraan komt, maar aan de andere kant moeten we ook kijken hoe we een nieuw type rotorblad kunnen ontwikkelen, zodat we in de toekomst volledig circulaire windturbines hebben draaien. Gelukkig haken heel interessante partijen aan in de track, zoals de Port of Den Helder. Den Helder ligt heel strategisch als die windturbines straks van zee komen. Het is dus heel goed dat zij de blik richting de toekomst hebben. Verder sluiten partijen uit de hele keten aan, zoals een ontwikkelaar, bouwer en leverancier van windturbines, een assemblage- en de-assemblage bedrijf, overslagbedrijven, een bedrijf dat polyester verwerkt tot nieuwe grondstof en een bedrijf dat een materiaalpaspoort voor windturbines ontwikkelt. Zo vernieuwen we de keten. En dat is belangrijk, want alleen door samen te werken komen we naar circulaire windturbines toe.’
Sessies in de praktijk
De eerste twee sessies van de track zijn inmiddels geweest. ‘Tijdens de eerste bijeenkomst hebben we samen de keten in kaart gebracht. Wie zijn betrokken en waar in de keten verliezen we nu waarde? Samen met de trainers hebben de deelnemers de verliespunten in kaart gebracht en gekeken naar de kansen. Hierbij keken ze niet alleen naar het milieu en circulariteit, maar ook naar businesskansen. Daar waar waarde verloren gaat, liggen namelijk kansen voor business. Met een goed businessplan erachter is de kans op een succesvolle circulaire innovatie veel groter voor. Na die eerste sessie werden onderling al veel tips uitgewisseld.’
‘Op 18 april jl. was de tweede sessie en kwamen we bij elkaar bij één van de deelnemende bedrijven. Uit de kansen die we in de keten zagen, heeft iedere deelnemer er één uitgekozen en is gaan kijken naar een businessmodel. Een aantal deelnemers sloeg hier zelfs de handen voor ineen. Samen kun je veel meer kansen benutten. Ze vullen elkaar aan. Dat is heel mooi om te zien.’
Verbinding met onderwijs
‘We kijken verder dan alleen de bestaande ketenpartijen. Voor de laatste sessie betrekken we ook InHolland. Zij hebben een lectoraat Composiet, ook een partner van Circulair Westfriesland, dat onderzoek doet naar het langetermijngedrag van hybride constructies. Rabobank heeft onderzoek laten doen naar de kansen voor de regio Noord-Holland Noord. Daaruit blijkt dat we als regio jong talent moeten behouden. De verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven is daarbij heel belangrijk en sluit dus ook mooi aan op de track en het versterken van onze regio. Zo ziet de jeugd meteen wat er zakelijk allemaal gebeurt in Noord-Holland Noord. Ook kwam een PhD kandidaat de doelen presenteren van onderzoek dat de universiteiten van Maastricht en Delft samen doen naar circulaire businessmodellen rondom windturbines. Een CIRCO track gaat veel verder dan je van tevoren bedenkt. Het is heel mooi om aan zo’n onderwerp te werken met alle betrokken partijen.’
Heb je interesse om ook zelf een keer aan een CIRCO track mee te doen? Houd deze site in de gaten: Tracks – CIRCO Noord-Holland
De huidige wet- en regelgeving is grotendeels gebaseerd op traditionele bouwwijzen met hout, beton, staal en metselwerk. Het is van belang dat er wet- en regelgeving komt die adequaat is voor nieuwe materialen zoals bij houtbouw de CLT. De regels uit het BBL zijn nu nog niet toereikend voor CLT-houtbouw. Voornamelijk op het vlak van brandveiligheid, akoestiek en constructie zijn er vraagstukken rondom vergunningverlening.
In deze sessie gaan we in op de ervaringen met bouwtechnische aspecten en vergunningen, eventueel via voorbeeldcasussen, en hoe hier stappen in gemaakt kunnen worden. Er worden inzichten gedeeld vanuit de Omgevingsdienst omtrent de vergunningverlening voor brandveiligheid, akoestiek en constructie en hoe hiermee om te gaan in het bouwproces.