Elk bedrijf heeft de plicht te verduurzamen, maar voor een ziekenhuis weegt dat nog zwaarder. Als je de planeet gezond houdt, houd je mensen gezond. Dat staat bijna gelijk aan de Hippocratische eed die je hebt afgelegd. Althans, dat vindt Ilyes Machkor, Coördinator Duurzaamheid van het Dijklander Ziekenhuis. “De beste zorg is de zorg die je niet hoeft te geven.”
In 2030 voor 50% een circulaire en energieneutrale bedrijfsvoering; dat is de opgave waarvoor Nederlandse ziekenhuizen staan. Besef dan dat een ziekenhuis als het Dijklander (met vestigingen in Hoorn, Purmerend, Enkhuizen en Volendam) in 2020 nog één miljoen kilo afval produceerde, waarvan 75% direct de verbrandingsoven in ging, en je weet dat er geen dag te verliezen is. Dat gevoel van urgentie leeft absoluut bij Ilyes Machkor, maar hij weet ook dat een duurzame transitie tijd nodig heeft. “Mijn werk is om een stip op de horizon te plaatsen en elke dag een stapje in de juiste richting te zetten.”
De vier R’en
Een belangrijk houvast in verduurzaming voor hem is om werkprocessen te verbeteren aan de hand van de vier R’en: refuse, reduce, reuse en recycle. “Kun je de zorgpraktijk zo inrichten dat je minder (verpakkings)materiaal nodig hebt (refuse)? En kun je materialen vervangen zodat je minder afval krijgt (reduce)? Denk aan de vervanging van single use isolatiejassen, nu gigantisch veel in omloop door corona, door wasbare exemplaren.”
“Ik zou wel een ‘SDG-ziekenhuis’ willen worden”
De laatste twee R’en raken volgens Ilyes direct aan de circulaire praktijk: reuse en recycle. “Vooral recycle vind ik interessant. Wij produceren veel glas- en plasticafval. Hoe kun je daarmee meer doen dan simpel hergebruiken (reuse), maar het echt een tweede leven geven door het hoogwaardig te recycleren? Het liefst wil je ondernemers om je heen verzamelen die daar innovatieve toepassingen voor hebben bedacht en op basis van een gezond business model bereid zijn geld voor deze stromen te betalen. Dat is ook een manier om de zorg betaalbaar te houden.”
SDG-ziekenhuis
Duurzame zorg verankeren op de werkvloer vraagt bijna om maatwerk op afdelingsniveau. “Op dit punt hebben zorgmedewerkers zelf ook goede ideeën. Net als iedereen zien zij steeds meer negatieve milieueffecten om zich heen en betrekken zij dat op hun eigen professionele handelen.”
Door alle ambities van Ilyes zou je bijna vergeten dat het Dijklander al goed op weg is. Het ziekenhuis heeft het bronzen niveau bereikt op de Milieuthermometer Zorg. “We doen ook mee aan de regionale Green Deal Zorg 2.0. Wat mij betreft mag het allemaal wat minder vrijblijvend. Het naïeve moet ervan af. Zo van: het komt wel goed. Daag ons als ziekenhuizen maar uit. Ik zou wel een ‘SDG-ziekenhuis’ willen worden. Een ziekenhuis waarvan de bedrijfsvoering is gebaseerd op de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Dan maak je je nog breder qua duurzaamheid. Geen idee of een SDG-ziekenhuis al bestaat. Anders worden wij gewoon de eerste.”
