Een verschilmaker die het schaarse zoete water dat we op de wereld hebben (0,04% is zoet water) weet terug te winnen voor hergebruik. Circulair slim.
Sjors Wagenaar van Wagenaar Refrigeration B.V. uit Zwaagdijk heeft een revolutionaire warmtepomp ontwikkeld die het klimaat in een kas elektrisch kan regelen, koelen, verwarmen én ontvochtigen. Teeltbedrijven kampen met enorme energierekeningen door de hoge gasprijs. Veel agrariërs zoeken naar alternatieven. Die komen bij de jonge generatie vandaan.
Bij teelt in kassen gaat veel energie verloren, ziet de jonge ondernemer. ,,Planten die in een kas groeien, verdampen water. Dat water moet worden weggevoerd. Dus gaan de ramen open en wordt de kachel aangezet. Dat is niet efficiënt. Datzelfde geldt bij het droogproces van bijvoorbeeld bloembollen. Daarvoor wordt vaak buitenlucht opgewarmd en door het product geblazen. Ook daarbij gaat alle energie verloren. Bovendien zijn telers hierbij sterk afhankelijk van de buitencondities. Vochtige lucht heeft immers meer energie nodig om op te warmen. Waar telers vocht als afvalbron zien, is voor ons vocht juist een vriend. Met onze elektrische warmtepomp DRY+ Climate wordt vocht omgezet in warmte, dus blijft alle energie in de kas. Dat levert een energiebesparing op tot soms wel 80 procent. Daarnaast heeft de warmtepomp een koel- en verwarmingsfunctie. Hiermee kunnen kwekers/telers hun productieproces naar 100% elektrisch brengen en tevens de kwaliteit verbeteren, doordat het proces en het product voortdurend op de gewenste condities worden gehouden.’’
Theorie en praktijk
Als zoon van een ondernemersechtpaar met een succesvol bedrijf in de koel- en luchtbehandelingstechniek, kan Sjors voortborduren op 30 jaar industriële vakkennis. Het idee voor de DRY+ Climate zit al een aantal jaren in zijn hoofd. Tijdens zijn studie Energie & Procestechniek aan de TU Delft bewees hij dat zijn theorie klopte. ,,In de agrarische sector is nog relatief weinig aandacht voor innovaties op het gebied van verwarmen en koelen. Voor mijn thesis heb ik onderzocht welke mogelijkheden er zijn om met een elektrische warmtepomp bloembollen te drogen en welke het hoogste rendement heeft. In mijn afstudeeropdracht heb ik de theorie helemaal uitgewerkt, doorgerekend en gesimuleerd. Dus ik wist dat mijn idee in de praktijk zou werken.’’
Expertise bundelen
Al tijdens zijn studie kwamen voor Sjors een aantal belangrijke mensen op zijn pad. ,,Ik werk heel erg uit de kracht van samenwerking. Resultaat bereik je alleen met goede partners om je heen. De eerste stap maakte ik met Agratechniek, met name op het gebied van advies over warmtepomp-droogtechniek. Voor het productieproces van machines op grote schaal heb ik de handen ineengeslagen met Wessel van Paassen van het bedrijf Green Simplicity uit Andijk. Zij testen hoe je met ledverlichting en het juiste klimaat de groei van planten kan sturen en controleren. Hij is bovendien een leeftijdsgenoot en net zo’n technerd als ik, dus dat voegt goed. We zagen al snel dat we elkaar versterkten in kennis. We zijn begonnen in een tulpenbroeierij, omdat Wessel op dat gebied veel expertise heeft en ontvochtigen daar zeer actueel is.’’
Interactie tussen machine en plant
Hun gezamenlijke ideeën brachten Sjors en Wessel onder bij Orange Climate in Drunen. ,,Zij leveren duurzame klimaatsystemen en zijn als producent flexibel genoeg om nieuwe machines te ontwikkelen. Die zijn daarom onze productiepartner geworden. Wij ontwikkelen en leveren de koeltechnische componenten, zij de luchtbehandelingskast. Als de warmtepomp met behuizing bij hen van de band rolt, zorgt Wagenaar Refrigeration dat deze bij de klant in bedrijf wordt gesteld en verzorgt ook het onderhoud aan de machine. Green Simplicity zorgt voor de goede interactie tussen machine en plant. Iedereen blijft dus in zijn eigen kracht. Verbeterpunten voeren we meteen door, waardoor de nieuwe én bestaande machines een steeds hoger rendement halen.’’
Miljoen kuub bespaard
Met de expertise van Green Simplicity en Orange Climate erbij is het snel gegaan, vertelt Sjors. ,,Omdat de juiste mensen bij elkaar zaten en we onze kennis hebben kunnen bundelen, hebben we de DRY+ Climate in een half jaar weten te realiseren. De eerste warmtepomp stond in september 2021 bij Mooij Tulips in Castricum. Nu staan er ruim 30 bij glastuinbouwers in Noord-Holland Noord en één in het Westland. Daarmee hebben de tuinders het eerste jaar een miljoen kuub gas kunnen besparen. En dat is niet het enige voordeel. De teler krijgt meer controle over het groeiproces. Vochtophoping en schimmelvorming op planten en bollen wordt voorkomen en de productopbrengst en kwaliteit wordt hoger. Het is geweldig om iets wat je in een computermodel ontwikkeld hebt in de praktijk te zien werken.’’
Goede flow
Dankzij de gestegen aandacht voor alternatieve energie onder tuinders zit Sjors met zijn bedrijf in een goede flow. ,,Voor mijn generatie draait alles om duurzaamheid. Zoals de wereld de afgelopen decennia is omgegaan met energieverbruik, dat kan echt niet meer. We moeten slimmer nadenken hoe we onze energiebronnen benutten en daar kan ik met deze techniek aan bijdragen. De meeste winst is te behalen bij grootverbruikers, zoals in de agrisector en industrie. Daar kunnen we met onze techniek impact maken.’’ De warmtepomp staat vooralsnog voornamelijk in tulpenkassen, maar Sjors ziet kansen om met zijn installatie uit te breiden naar de uienteelt of sla- en aardbeienkassen. Ook in aanverwante groensectoren wil hij een verschil gaan maken. ,,Denk aan indoor growing en vertical farming. Onze techniek kan zelfs worden toegepast op totaal andere locaties, zoals zwembaden en opblaasbare sporthallen.’’
GO!-NH Scale programma
De pioniersfase voorbij, wilde Sjors meer structuur in zijn organisatie aanbrengen. Daarom schreef hij zich in voor het GO!-NH Scale programma van de provincie Noord-Holland, Innomics en Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord, waarin acht ondernemers onder begeleiding van experts een strategie uitwerken om nieuwe markten aan te boren met hun product of dienst. ,,Het programma begon in november, precies de tijd waarin de tulpenkassen hun seizoen opstarten en het voor ons de drukte tijd van het jaar is. Dat bleek heel intensief. Volop met de opdrachten aan de slag gaan, zat er dus voor ons niet in, maar we hebben wel alle sessies bijgewoond. Het heeft ons strategische inzichten gebracht en houvast bij ons groeiproces. Zo willen we schaalbaar worden door zelf telkens één apparaat te ontwikkelen dat we voor veel verschillende opdrachtgevers op de markt kunnen brengen, in plaats van elke keer iets specifiek voor de klant ontwikkelen. Daarnaast hebben we onze strategie voor het buitenland besproken. Het is onze droom om de DRY+ Climate wereldwijd te verkopen. Je leert ook van de andere ondernemers die meedoen, waar zij in de praktijk tegenaan zijn gelopen en hoe ze dat hebben opgelost. Bovendien hebben we nu een netwerk van adviseurs waarop we kunnen terugvallen. Deelname is dus echt waardevol geweest en een goede tijdsinvestering.’’
Awards
Dat Wagenaar impact maakt, blijft niet onopgemerkt. Op zijn kantoor staan inmiddels drie prijzen op een rij. ,,Die ene is de Koeltrofee 2020 voor beste innovatie in de koudetechniek. Die kreeg ik net na mijn afstuderen voor mijn theoretische studie. Die daarnaast is de Vakbeurs innovatie award, een prijs vanuit de branche. De meest recente is van de gemeente Medemblik voor ‘Meest duurzame innovatie 2022’. Ik vind het een mooi compliment dat andere mensen zien dat we verschil maken en de wereld daarmee een stukje beter. Dus op die erkenning ben ik best wel een beetje trots.’’
Bron: tekst en foto’s via NHN.NL
