Onbekend maakt onbemind. Dat geldt zeker voor Bokashi. Deze biologische bodemverbeteraar lijkt wonderen te doen voor de bodemkwaliteit, maar te weinig agrariërs weten dat. Daar willen Jan Blankendaal en Mark Berger verandering in brengen.
Jan Blankendaal van het gelijknamige loonbedrijf uit Spierdijk kwam een jaar of zes geleden in aanraking met Bokashi. Bokashi is Japans voor ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. In plaats van groenafval te laten composteren tot een bodemverbeteraar, wordt het ‘gefermenteerd’ (verteren in een zuurstofloze omgeving) met toevoeging van een mengsel van micro-organismen en mineralen. Dit geeft in vergelijking met compostering veel minder CO2 uitstoot, doordat er minder bewerkingshandelingen voor nodig zijn.
Bermgras Bokashi
Het resultaat? Een natuurlijk product dat de bodem voedt en de bodembiologie aan het werk zet. “Het allerbelangrijkste is dat Bokashi de humusopbouw activeert”, vertelt Mark Berger van Bij de Oorsprong, specialist in duurzame, regeneratieve landbouw. “Dat is dé maatstaf voor bodembodemvruchtbaarheid.”
Agrariërs die op hun teeltgronden of graslanden met Bokashi aan de slag gaan, zien dat terug in sterkere en vitalere gewassen
Jan Blankendaal gelooft heilig in Bokashi en is het zelf gaan maken. “Het wordt tijd om met de natuur te werken in plaats van tegen de natuur. Je ziet wat dat laatste ons heeft opgeleverd: bodems die uit balans zijn en op vitaliteit inboeten.” Zelf heeft hij gekozen voor bermgras als organisch basismateriaal, maar Bokashi kan van allerlei plantaardige reststromen gemaakt worden.
Geen onkruid
Er zijn twee veelgehoorde bedenkingen bij Bokashi. Strooi je met bewerkt plantaardig materiaal ook niet veel onkruidzaad uit over het land? “Daar is geen sprake van”, stelt Mark resoluut. “Onkruidzaad kiemt in de Bokashi hoop. Maar omdat de hoop is afgesloten en er dus geen licht bij kan, sterft het kiempje gelijk weer af.”
Ook bestaat er angst dat er veel zwerfaval meekomt in de Bokashi. Mark: “Daar moet je inderdaad alert op zijn. De bron moet zuiver zijn of je zoekt de rommel eruit.” Jan: “Soms zie je door harde wind vuilnisbakken omgaan en de inhoud daarvan in de bermen terechtkomen. Ook bij zoiets moeten we innovatiever worden. Verzwaar de bodems van die bakken of bedenk een soort vastzetsysteem. De verpakkingsindustrie heeft hierin de grootste verantwoordelijkheid.”
Stikstofprobleem
Agrariërs die op hun teeltgronden of graslanden met Bokashi aan de slag gaan, zien dat terug in sterkere en vitalere gewassen. En in bodems die water beter vasthouden en resistenter zijn tegen droogte. Ondanks dat het nog op beperkte schaal wordt toegepast, durven Jan en Mark die conclusie al wel te trekken. Jan: “Het past in een pakket van regeneratieve maatregelen om de bodem in conditie te houden. Daarbij hoort ook het gebruik van organische bemesting en technieken als gevarieerde groenbemestermengsels mulchen en niet kerende grondbewerking.”
Mark: “In de landbouw hebben we een stikstofprobleem. Dat is algemeen bekend. Onder meer door langdurige en intensieve inzet van kunstmest spoelt een deel van de stikstof steeds makkelijker uit. Met Bokashi pakken planten de stikstof die zij nodig hebben en de rest blijft vastzitten in de bodem. Dat is een ander groot voordeel.”
